Een jaar geleden

Een jaar geleden heb ik deze opnamen gemaakt: op 1 en 2 januari. Wat een landschap! Eigenlijk is er nauwelijks land te zien. Water alom. Geen wonder dat ik hier ben gaan wonen zodra de gelegenheid zich voordeed. 

 Op de achtergrond de IJsselcentrale.

 Rechts hiervan ligt Pastoraal Centrum Hezenberg.

 Het onderscheid tussen kanaal en uiterwaard is minimaal.

De fotograaf maakt een opname van de rode Hanzebrug. 

Ik maak er een van hem. 

Neigend naar abstractie

Elektriciteitsmasten in de buurt van Hezenberg. 

Gehuld in mist

De mist blijft hangen. De zon laat het zo goed als afweten. Af en toe laat hij iets van zichzelf zien, als een schijngestalte van de maan: ijl en bleek. Een man en een vrouw komen me tegemoet. Ik blijf staan. We wisselen een groet uit. Het paar blijft nu ook staan. De man steekt zijn hand uit om mij de hand te schudden, ik trek de handschoen aan mijn rechterhand uit en schud zijn hand. Zijn vrouw volgt zijn voorbeeld. We hebben het even over Hattem, de stad waar we wonen. Dan vervolgen we onze eigen weg. Ik blijf nog even staan. Verwonderd over die ferme handdruk. Over ons korte gesprekje, hier op de dijk.

Bij Vadesto ga ik zijdelings de dijk af, bang om uit te glijden en met camera en al in het water te vallen. Zover komt het gelukkig niet. Ik loop verder over een smal paadje dat vlak langs het water ligt. De plek doet me denken aan een scene uit de film Apocalyps Now (1979) van Francis Coppola. Wanneer Captain Willard met zijn bemanning in een gammel bootje aankomt op de plek waar de afvallige kolonel (Kurz) zich ophoudt, beginnen de echt gruwelijke dingen vorm te krijgen. Waar absolute macht toe leidt, waar aanbidding en verering toe leidt: tot waanzin en horror.

De wilgen aan de andere kant van de oever lijken op verwrongen mensengestalten, ze zijn moeilijk te zien in de mist. Mijn bril beslaat. En ook de zoeker van mijn camera beslaat door mijn eigen adem. Het ooievaarsnest iets verderop lijkt op een totempaal.
 

Bomen strekken hun takken naar me uit, ze doemen op uit de schilderijen van Jan Toorop en Matthijs Maris. De brug over het water komt me bekend voor. Van Gogh heeft een soortgelijke brug getekend, naar Japans voorbeeld.

Het doel van mijn korte wandeling komt in zicht: keersluis Het Bastion. Erop staan twee tronen.  Hier blijf ik staan, ik wacht tot dat de zon doorbreekt. Maar de zon laat zich nauwelijks zien vandaag. Ik loop door, langs de wetering.

Een witte reiger vliegt op uit onzichtbare rietkragen. Even is de stilte verbroken.

Er lopen mensen op de brug. Witte broekpijpjes tussen jas en laarzen en een smalle rand op de muts lichten enigszins op.

 Expressief of symbolistisch?

Klompen van plastic zijn potsierlijk. Zeker als ze levensgroot op het water drijven. Maar als het mist wordt de vorm van de klomp verzacht en krijgt het glimmende oppervlak van de gele kunststof de matte glans van voorbije glorie; het patina van gebruikte producten. Bovendien maakt de lichte golving net voor de neus van de klomp me sentimenteel: de klomp vraagt vergiffenis voor zijn schepper, voor zijn naäper.

Het is bijna Kerst. De brug kondig het aan. De rode lichten weerspiegelen in het water van het kanaal. De koplampen van de auto’s trekken strepen in de grauwgrijze massa die mist heet. Het lijkt winter maar de echte winter moet nog komen.

Een hek houdt de wacht. In het midden is het moderne symbool van water aangebracht: alles stroomt; nee, toch niet; alles druppelt.

Opgaande zon - A28

 Het blijft een machtig gezicht: het opgaan van de zon.

Maar ook het verkeer op de A28 trekt mijn aandacht. 

These boots

Tijdens het winkelen in de Aldi in Wapenveld zag ik hem al. Bij de kassa zag ik hem opnieuw. Buiten raakten we in gesprek. Ook hij fotografeert. Het kwam door de boots die ik had gekocht. Ik krijg altijd steenkoude voeten als ik langs de IJssel loop. In een folder zag ik deze boots staan. Zodoende kwam ik bij de Aldi in Wapenveld. Binnen drie minuten hadden we het – via de boots, het banjeren langs de IJssel en fotografie – over het grote niets en het heelal dat zich maar aan uitdijen was. Hoe kan dat dan? Uitdijen in het niets? Kan niets iets absorberen? Hij vond van wel. Ik heb zo m’n twijfels. Al moet ik meteen bekennen dat ik er eigenlijk niets vanaf weet. Van het heelal. We leven erin. En af en toe denk ik erover na. Zeker als ik naar boven kijk, op het plaatsje of het grasveldje achter mijn huisje alhier. Dat zo’n gesprek plaatsvindt. Zomaar, op klaarlichte dag.

Bakens en kribben

Het is inmiddels kwart voor tien in de ochtend. 

 Polaris.

 Het klapwieken kondigt ze aan.

 Zon breekt door. Ganzen, veel ganzen.

Kribbaken, IJsselcentrale.

Knisperend gras, gakkende ganzen. 

 Opeens: twee orgelpijpen; zonder geluid.

 Water, mist, bakens en kribben. 

  

Hattem en silhouette: kerk, poort, zeil, molen; de kerk is minder leeg dan elders, de poort wordt gerestaureerd (bijna klaar), het zeil kan voorlopig gestreken worden en de molen draait op vrijwilligers.

Op weg naar Zalk

Lichtboei licht op in het water.

Ik moet even geduld hebben. 
Dan breekt het zonlicht door.

Wind, wolken, weiland.

 Water, land, lucht.

Gebouwen als opgeblazen ego’s.

ABN Amro staat er inmiddels model voor. Denk aan De Prooi (in boek en film). Maar alles begint heel klein. Zie de paaltjes op de voorgrond, het hek iets verderop, bijna in het midden: dit is van mij. 

  Grasland oogt als tapijt.

 De brede IJssel, 

de smalle sloot.

Het maïs is gemaaid. 

Het land ligt er onwennig bij. 

Stroef en kaal. 

In de plassen liggen hemelstukjes.

Antlia betekent scheprad in het Latijn. 

‘t Is dat het erbij staat. Het is de naam van het gemaal vlakbij Zalk. De lucht is aanvankelijk bewolkt maar later komt de zon tevoorschijn en verdeelt het landschap in lichte en iets minder lichte partijen. Bij de bomen, de huizen en de dijken vallen slagschaduwen. Het is herfst: rietkragen kleuren roodbruin. De bomen worden kaler. Het asfalt sneller.